Diarhebion

Pennod 14

¹ Mae Doethineb yn adeiladu ei thŷ,

ond mae Ffolineb yn ei rwygo i lawr â'i dwylo ei hun.

² Mae'r person sy'n byw'n iawn yn parchu'r ARGLWYDD;

ond mae'r rhai sy'n twyllo yn ei ddirmygu.

³ Mae siarad balch y ffŵl yn wialen ar ei gefn,

ond mae geiriau'r doeth yn ei amddiffyn.

⁴ Heb ychen, mae'r cafn bwydo yn wag;

mae cryfder ychen yn dod â chynhaeaf mawr.

⁵ Dydy tyst gonest ddim yn dweud celwydd;

Ond mae gau-dyst yn palu celwyddau.

⁶ Mae gwawdiwr yn chwilio am ddoethineb, ac yn methu ei gael;

ond mae person deallus yn dysgu'n rhwydd.

⁷ Cadw draw o gwmni person ffôl,

achos wnei di ddysgu dim ganddo.

⁸ Mae person call yn gwybod ble mae e'n mynd,

ond mae ffyliaid yn mynd ar goll yn eu ffolineb.

⁹ Mae ffyliaid yn gwawdio offrwm dros euogrwydd,

ond mae'r rhai sy'n byw yn iawn yn profi ffafr Duw.

¹⁰ Dim ond y galon ei hun sy'n gwybod mor chwerw ydy hi,

a does neb arall yn gallu rhannu ei llawenydd.

¹¹ Bydd tai pobl ddrwg yn syrthio,

ond bydd cartre'r un sy'n byw'n iawn yn llwyddo.

¹² Mae yna ffordd o fyw sy'n edrych yn iawn i bobl,

ond arwain i farwolaeth mae hi yn y pen draw.

¹³ Gall y galon fod yn drist hyd yn oed pan mae rhywun yn chwerthin,

ac mae hapusrwydd yn gallu troi'n dristwch yn y diwedd.

¹⁴ Bydd pobl ddiegwyddor yn wynebu canlyniadau eu ffyrdd;

ond pobl dda yn cael eu gwobrwyo am eu gweithredoedd.

¹⁵ Mae person diniwed yn fodlon credu unrhyw beth;

ond rhywun call yn fwy gofalus.

¹⁶ Mae rhywun doeth yn cymryd gofal, ac yn troi cefn ar ddrygioni,

ond mae'r ffŵl yn rhuthro i mewn yn fyrbwyll, ac yn orhyderus.

¹⁷ Mae pobl sy'n fyr eu tymer yn gwneud pethau ffôl;

ac mae'r rhai sy'n cynllwynio'n hunanol yn cael eu casáu.

¹⁸ Mae pobl ddiniwed yn etifeddu ffolineb,

ond pobl gall yn cael eu coroni â gwybodaeth.

¹⁹ Bydd pobl ddrwg yn ymgrymu o flaen y da,

a'r rhai wnaeth ddrwg yn disgwyl wrth giatiau'r cyfiawn.

²⁰ Mae person tlawd yn cael ei gasáu gan ei gymdogion,

ond mae gan y cyfoethog lot o ffrindiau.

²¹ Mae rhywun sy'n gwawdio pobl eraill yn pechu;

ond mae bendith fawr i'r rhai sy'n helpu pobl mewn angen.

²² Onid ydy'r rhai sy'n cynllwynio drwg yn mynd ar goll?

Ond mae'r rhai sy'n bwriadu gwneud daioni yn garedig ac yn ffyddlon.

²³ Mae elw i bob gwaith caled,

ond mae gwneud dim ond siarad yn arwain i golled.

²⁴ Mae'r doeth yn cael cyfoeth yn goron;

ond ffolineb ydy torch ffyliaid.

²⁵ Mae tyst sy'n dweud y gwir yn achub bywydau;

ond mae'r un sy'n palu celwyddau yn twyllo.

²⁶ Mae parchu'r ARGLWYDD yn rhoi hyder,

ac yn le diogel i blant rhywun gysgodi.

²⁷ Mae parchu'r ARGLWYDD yn ffynnon sy'n rhoi bywyd,

ac yn troi rhywun oddi wrth faglau marwolaeth.

²⁸ Mae bod yn frenin ar boblogaeth fawr yn anrhydedd;

ond heb bobl dydy llywodraethwr yn neb.

²⁹ Mae rheoli'ch tymer yn beth call iawn i'w wneud;

ond mae colli'ch tymer yn dangos eich bod yn ddwl.

³⁰ Mae ysbryd tawel yn iechyd i'r corff;

ond cenfigen fel cancr i'r esgyrn.

³¹ Mae'r un sy'n gormesu'r tlawd yn amharchu ei Grëwr;

ond mae bod yn garedig at rywun mewn angen yn ei anrhydeddu.

³² Mae pobl ddrwg yn cael eu dymchwel gan eu drygioni eu hunain;

ond mae gonestrwydd y rhai sy'n gwneud beth sy'n iawn yn eu cadw nhw'n saff.

³³ Mae doethineb yn eistedd yn gyfforddus ym meddwl rhywun sy'n synhwyrol,

ond ydy ffyliaid yn gwybod amdano o gwbl?

³⁴ Mae cyfiawnder yn dyrchafu cenedl;

ond pechod yn dwyn gwarth ar bobl.

³⁵ Mae'r brenin yn dangos ffafr at was da;

ond yn digio wrth un sy'n dda i ddim.

I'r pen