Diarhebion

Pennod 23

¹ Pan wyt ti'n eistedd i lawr i fwyta gyda llywodraethwr,

gwylia'n ofalus sut wyt ti'n ymddwyn;

² dal yn ôl, paid llowcio dy fwyd.

³ Paid stwffio dy hun ar ei ddanteithion,

mae'n siŵr ei fod e eisiau rhywbeth gen ti!

⁴ Paid lladd dy hun yn ceisio gwneud arian;

bydd yn ddigon call i ymatal.

⁵ Cyn i ti droi rownd mae e wedi mynd!

Mae'n magu adenydd ac yn hedfan i ffwrdd fel eryr.

⁶ Paid bwyta wrth fwrdd person cybyddlyd;

paid stwffio dy hun ar ei ddanteiddion.

⁷ Mae e'n cadw cyfri o bopeth wyt ti'n ei fwyta!

Mae'n dweud, “Tyrd, bwyta ac yfed faint fynni di,”

ond dydy e ddim yn meddwl y peth go iawn.

⁸ Byddi'n chwydu'r ychydig wyt ti wedi ei fwyta,

ac wedi gwastraffu dy eiriau caredig.

⁹ Paid dweud gormod wrth ffŵl,

fydd e'n gwneud dim ond gwawdio dy eiriau doeth di.

¹⁰ Paid symud yr hen ffiniau,

a dwyn tir oddi ar yr amddifad;

¹¹ mae'r Un sy'n eu hamddiffyn nhw yn gryf,

a bydd yn cymryd eu hachos yn dy erbyn di.

¹² Penderfyna dy fod am ddysgu

a gwrando ar eiriau doeth.

¹³ Paid bod ofn disgyblu dy blentyn;

dydy gwialen ddim yn mynd i'w ladd e.

¹⁴ Defnyddia'r wialen

a byddi'n achub ei fywyd.

¹⁵ Fy mab, os dysgi di fod yn ddoeth,

bydda i'n hapus iawn.

¹⁶ Bydda i wrth fy modd

yn dy glywed di'n dweud beth sy'n iawn.

¹⁷ Paid cenfigennu wrth y rhai sy'n pechu —

bydd di'n ffyddlon i Dduw bob amser.

¹⁸ Wedyn bydd pethau'n iawn yn y diwedd,

a bydd gen ti obaith fydd byth yn dy siomi.

¹⁹ Gwrando, fy mab, a bydd ddoeth;

penderfyna ddilyn y ffordd iawn.

²⁰ Paid cael gormod i'w wneud gyda'r rhai sy'n goryfed,

ac yn stwffio eu hunain hefo bwyd.

²¹ Bydd y rhai sy'n meddwi a gorfwyta yn mynd yn dlawd;

fydd gynnon nhw ddim egni, a byddan nhw mewn carpiau.

²² Gwrando ar dy dad, ddaeth â ti i'r byd;

a paid diystyru dy fam pan fydd hi'n hen.

²³ Gafael yn y gwirionedd, a paid â'i ollwng,

doethineb hefyd, a disgyblaeth a deall!

²⁴ Os ydy plentyn yn gwneud beth sy'n iawn

bydd ei dad mor hapus;

mae plentyn doeth yn rhoi'r fath bleser i'w rieni.

²⁵ Bydd dy dad a dy fam wrth eu boddau;

gwna'r un ddaeth â ti i'r byd yn hapus!

²⁶ Dw i eisiau dy sylw di, fy mab;

gwylia'n ofalus, a dysga gen i.

²⁷ Mae putain fel pwll dwfn;

a gwraig anfoesol fel pydew cul.

²⁸ Mae hi'n disgwyl amdanat ti fel lleidr;

ac yn gwneud mwy a mwy o ddynion yn anffyddlon i'w gwragedd.

²⁹ Pwy sy'n teimlo'n wael ac yn druenus?

Pwy sy'n ffraeo ac yn dadlau drwy'r adeg?

Pwy sy'n cael damweiniau diangen?

Pwy sydd â llygaid cochion?

³⁰ Y rhai sy'n yfed i'r oriau mân,

ac yn trio rhyw ddiod newydd o hyd.

³¹ Paid llygadu'r gwin coch yna

sy'n edrych mor ddeniadol yn y gwydr

ac yn mynd i lawr mor dda.

³² Bydd yn dy frathu fel neidr yn y diwedd;

bydd fel brathiad gwiber.

³³ Byddi'n gweld pethau rhyfedd,

a bydd dy feddwl wedi drysu'n lân.

³⁴ Bydd fel mynd i dy wely mewn storm ar y môr,

neu geisio gorwedd i gysgu ar ben yr hwylbren.

³⁵ “Ces fy nharo, ond wnes i deimlo dim byd;

Ces fy nghuro, ond dw i'n cofio dim am y peth.

Pryd dw i'n mynd i sobri?

— dw i angen diod arall.”

I'r pen