Diarhebion

Pennod 25

Diarhebion Solomon — Casgliad Heseceia

¹ Diarhebion Solomon ydy'r rhain hefyd, wedi eu casglu gan weision Heseceia, brenin Jwda:

² Braint Duw ydy cadw pethau'n ddirgelwch;

braint brenhinoedd ydy chwilio a darganfod.

³ Fel mae'r awyr yn rhy uchel, a'r ddaear yn rhy ddofn,

does neb yn gwybod beth sy'n mynd trwy feddwl brenhinoedd.

⁴ Ar ôl gwahanu'r amhuredd o'r arian,

mae'r gof yn gallu creu llestr hardd.

⁵ Ar ôl symud y rhai drwg o ŵydd y brenin,

bydd cyfiawnder yn gwneud ei orsedd yn ddiogel.

⁶ Paid canmol dy hun o flaen y brenin,

a mynd i eistedd yn y seddi pwysig.

⁷ Mae'n well cael rhywun yn dweud, “Symud i fyny,”

na chael dy gywilyddio o flaen pobl bwysig.

⁸ Paid bod ar ormod o frys i fynd i'r llys

am dy fod wedi gweld rhywbeth.

Beth os fydd rhywun arall yn dweud yn groes i ti?

⁹ Trafod y peth yn breifat gyda'r person hwnnw,

a paid dweud am y peth wrth neb arall.

¹⁰ Does gen ti ddim eisiau i rywun dy gondemnio di,

ac i ti gael enw drwg am byth.

¹¹ Mae gair o ganmoliaeth

fel gemwaith aur mewn tlws arian.

¹² Mae gwrando ar gerydd gan rywun doeth

fel modrwy aur, neu dlws o aur coeth.

¹³ Mae negesydd ffyddlon yn adfywio ysbryd ei feistri,

fel dŵr oer ar ddiwrnod poeth o gynhaeaf.

¹⁴ Cymylau a gwynt, ond dim glaw —

felly mae'r un sy'n brolio'i haelioni, ond byth yn rhoi.

¹⁵ Tipyn o amynedd a gellir perswadio llywodraethwr;

ac mae geiriau tyner yn delio gyda gwrthwynebiad.

¹⁶ Pan gei fêl, paid cymryd mwy nag wyt ei angen,

rhag i ti fwyta gormod, a chwydu'r cwbl i fyny.

¹⁷ Paid mynd i dŷ rhywun arall yn rhy aml,

rhag iddo gael llond bol, a throi yn dy erbyn di.

¹⁸ Mae tyst sy'n dweud celwydd mewn achos llys

yn gwneud niwed fel pastwn, neu gleddyf, neu saeth finiog.

¹⁹ Mae trystio rhywun sy'n ddi-ddal mewn amser anodd

fel diodde o'r ddannodd neu fod yn simsan ar eich traed.

²⁰ Mae canu caneuon i rywun sydd â chalon drist

fel tynnu dillad ar ddiwrnod oer, neu roi halen ar friw.

²¹ Os ydy dy elyn yn llwgu, rho fwyd iddo;

os ydy e'n sychedig, rho ddŵr iddo i'w yfed.

²² Byddi'n tywallt marwor tanllyd ar ei ben,

a bydd yr ARGLWYDD yn rhoi dy wobr i ti.

²³ Mae gwynt y gogledd yn dod â glaw,

a thafod sy'n bradychu cyfrinach yn dod â gwg.

²⁴ Mae byw mewn cornel ar do tŷ

yn well na rhannu cartref gyda gwaig gecrus.

²⁵ Mae derbyn newyddion da o wlad bell

fel diod o ddŵr oer i wddf sych.

²⁶ Mae dyn da sy'n plygu i ddyn drwg

fel ffynnon yn llawn mwd neu bydew wedi ei ddifetha.

²⁷ Dydy bwyta gormod o fêl ddim yn beth da,

a dydy edrych am ganmoliaeth ddim yn iawn.

²⁸ Mae rhywun sy'n methu rheoli ei dymer

fel dinas a'i waliau wedi eu bwrw i lawr.

I'r pen