Diarhebion

Pennod 27

¹ Paid brolio am beth wnei di yfory,

dwyt ti ddim yn gwybod beth all ddigwydd mewn diwrnod.

² Gad i rywun arall dy ganmol di,

paid ti â brolio dy hun.

³ Mae carreg yn drom, ac mae pwysau i dywod,

ond mae ffŵl sy'n pryfocio yn waeth na'r ddau.

⁴ Mae gwylltio yn greulon a cholli tymer yn llethu,

ond mae cenfigen yn waeth na'r ddau.

⁵ Mae cerydd gonest yn well na peidio dangos cariad.

⁶ Mae'n well cael eich brifo gan ffrind,

na chael eich cusanau'n ddibaid gan rywun sy'n eich casáu.

⁷ Mae rhywun sydd wedi cael digon i'w fwyta yn gwrthod mêl,

ond i'r sawl sy'n llwgu, mae'r peth mwyaf chwerw yn blasu'n felys.

⁸ Mae rhywun sydd wedi gadael ei gartre

fel aderyn wedi hedfan o'i nyth.

⁹ Mae olew a phersawr yn gwneud rhywun yn hapus,

ac mae cyngor ffrind yn gwneud bywyd yn braf.

¹⁰ Paid troi cefn ar ffrind neu un o ffrindiau'r teulu;

a fydd dim rhaid i ti redeg i dy perthynas pan fyddi mewn trafferthion.

Mae ffrind sy'n agos yn well na pherthynas pell.

¹¹ Bydd ddoeth, fy mab, a gwna fi'n hapus,

er mwyn i mi fedru ateb y rhai sy'n gwneud sbort ar fy mhen.

¹² Mae'r person call yn gweld perygl ac yn ei osgoi;

ond y gwirion yn bwrw yn ei flaen ac yn gorfod talu'r pris.

¹³ Cymer ei wisg, gan ei fod wedi gwarantu benthyciad rhywun arall;

cadw hi'n warant os gwnaeth hynny dros wraig ddieithr.

¹⁴ Mae gweiddi'n uchel wrth gyfarch ffrind yn gynnar yn y bore

yn gallu bod yn fwy o felltith na dim arall.

¹⁵ Mae gwraig gecrus yr un fath â

diwrnod pan mae hi'n glawio'n ddi-stop;

¹⁶ mae rhoi taw arni fel ceisio stopio'r gwynt rhag chwythu,

neu ddal olew yn y llaw.

¹⁷ Fel haearn yn hogi haearn

mae un person yn hogi meddwl rhywun arall.

¹⁸ Yr un sy'n gofalu am y goeden ffigys sy'n bwyta ei ffrwyth,

a bydd y gwas sy'n gofalu am ei feistr yn cael ei anrhydeddu.

¹⁹ Fel adlewyrchiad o'r wyneb mewn dŵr,

mae'r bersonoliaeth yn adlewyrchu beth sy'n y galon.

²⁰ Dydy Annwfn ac Abadon ^Ref byth yn cael digon,

a dydy'r llygad dynol byth yn fodlon chwaith.

²¹ Tawddlestr i arian, a ffwrnais i aur,

a chanmoliaeth i brofi sut un ydy person.

²² Gelli ddyrnu'r ffŵl gyda'r ŷd

mewn pestl a mortar,

ond fydd ei ffolineb ddim yn ei adael.

²³ Edrych ar ôl dy ddefaid yn iawn,

a gofala am y geifr;

²⁴ achos dydy cyfoeth ddim yn para am byth,

a dydy coron ddim yn aros bob amser.

²⁵ Ar ôl cario'r gwair mae'r glaswellt yn tyfu eto,

ac ar ôl i gnwd y bryniau gael ei gasglu,

²⁶ bydd yr ŵyn yn rhoi dillad i ti

a'r bychod geifr yn talu am y tir.

²⁷ A bydd digon o laeth geifr

i ti fwydo dy deulu,

a chadw dy forynion.

I'r pen