Sechareia

Roedd Sechareia yn proffwydo rhwng tua 520 a 475 C.C.  Fel Haggai, roedd yntau yn galw ar y bobl yn Jerwsalem i ailadeiladu’r deml.  Ond yn ôl Sechareia, y peth sylfaenol oedd eu perthynas nhw â Duw – mae’n galw arnyn nhw i droi yn ôl ato, a peidio bod yn ystyfnig fel eu hynafiaid. Yn y seithfed bennod mae’n dangos mai cyfiawnder a charedigrwydd mae Duw eisiau, nid rhyw grefydda arwynebol.

Mae gweledigaethau’r chwe pennod cyntaf yn ddarluniau sy’n eu hannog i fwrw iddi, am fod Duw yn rhoi dechrau newydd iddyn nhw.  Mae ail hanner y llyfr yn dangos fod y dechrau newydd yma yn mynd i droi’n obaith i’r byd.  Yna mae yma broffwydoliaethau am y Meseia oedd i ddod ryw ddydd – darluniau o ddioddefaint a brwydrau ysbrydol wnaeth helpu’r Cristnogion cynnar i ddeall marwolaeth, atgyfodiad ac ail-ddyfodiad Iesu Grist.

Pwy?

Roedd Sechareia yn broffwyd ac yn offeiriad. (Clicia yma i ddarllena mwy am Y Proffwydi os wyt ti am ddysgu mwy amdanyn nhw).  Roedd yn dod o deulu offeiriadol ac mae ei daid/dad-cu, Ido, yn cael ei enwi yn Nehemeia 12.4 fel un o’r offeiriad ddaeth yn ôl i Jerwsalem ar ôl i’r Iddewon gael eu concro gan fyddin Babilon a’u gorfodi i fyw yng ngwlad Babilon am gyfnod hir mewn caethglud. Mae’n debyg fod tad Sechareia wedi marw’n ifanc achos dydy e ddim yn cael ei enwi. Cafodd Sechareia ei eni ym Mabilon (yn y gaethglud) ac fe aeth yn ôl i Jwda tua 538 cyn Crist. Y peth cyntaf wnaeth yr Iddewon wedi cyrraedd Jerwsalem oedd dechrau ail adeiladu’r Deml oedd wedi ei dinistrio yn 586 cyn Crist gan fyddin Babilon.

 

Pryd?

Mae arbenigwyr yn credu bod Sechareia yn byw tua 520 o flynyddoedd cyn Crist

 

Pam?

Ystyr Sechareia ydy, 'Mae Duw’n cofio' – ac mae Sechareia’n dangos fod Duw yn cofio ei bobl a’r cyfamod (cytundeb) wnaeth e gyda nhw i ofalu amdanyn nhw.

Gweithiodd Sechareia yn agos iawn gyda Haggai, proffwyd arall yn Jerwsalem, i annog yr Iddewon i orffen y gwaith o ail adeiladu’r deml.  Os wyt ti am ddarllen yr hanes, rhaid i ti droi i lyfr Esra,  yn arbennig pennod 3- 6. Roedd yna bobl oedd ddim am weld y Deml yn cael ei hadeiladu eto, ond fe wnaeth Haggai a Sechareia broffwydo yn enw Duw, ac fe gafodd eu geiriau ddylanwad mawr ar y bobl. Dechreuodd y gwaith o ddifri, ac roedd Sechareia a Haggai yn cefnogi’r bobl wrth eu hatgoffa o ffyddlondeb ac addewidion Duw.

 

Mae proffwydoliaeth Sechareia yn llawn gweledigaethau am y dyfodol – pobl Dduw yn ôl yn eu gwlad, y Deml yn cael ei defnyddio eto ar gyfer addoli. Mae hefyd yn cyfeirio at achubiaeth sydd i ddod trwy’r Meseia – mae’n cyflwyno’r Meseia fel brenin, carreg, rhywun sy’n cael ei werthu am 30 darn o arian, bugail sy’n cael ei daro, Blaguryn, a Gwaredwr a Rheolwr Israel – darluniau sy’n gyfarwydd wrth i ni feddwl am fywyd Iesu Grist.

 

Cafodd un o emynwyr enwocaf Cymru ei hysbrydoli i ysgrifennu emyn wedi darllen gweledigaeth gyntaf Sechareia (1.8) lle mae’n gweld dyn ar geffyl mewn llwyni myrtwydd. Dyma sut wnaeth Ann Griffiths ddefnyddio’r darlun yn ei hemyn

"Wele’n sefyll rhwng y myrtwydd

Gwrthrych teilwng o’m holl fryd;

Er mai o ran yr wy’n adnabod

Ei fod uwchlaw gwrthrychau’r byd:

Henffych fore

Y caf ei weled fe y mae."

 

 

 

Mae’n debyg fod Iesu’n cyfeirio yma at hanes Sechareia fab Jehoiada yn cael ei labyddio yn y deml. Cafodd ei ladd am ddweud wrth bobl eu bod nhw’n anufuddhau i Dduw. Mae’r hanes i’w gael yn llyfr olaf yr Ysgrythyrau Iddewig, sef 2 Cronicl. Felly byddai defnyddio’r dywediad ‘o Abel i Sechareia’ fel dweud “o’r dechrau i’r diwedd”, hynny ydy o’r merthyr cyntaf i’r merthyr olaf yn yr Ysgrythurau Iddewig.
Ond pam mae Mathew yn ei alw yn Sechareia fab Beracheia? Dyn arall oedd hwnnw, sef y proffwyd o gyfnod y dychweliad o’r Gaethglud - roedd yn proffwydo tua 520 – 480 CC. Mae ysgolheigion wedi awgrymu gwahanol atebion i’r cwestiwn yma, ond does dim modd bod yn sicr.
(gweler 2 Cronicl 24:20-24; Mathew 23:35; Luc 11:51)